Hausnarrean
Gogoeta bultzatzea du helburu atal honek. Arlo korapilatsu
asko dira geure eguneroko jardunean. Horiek konpartitzea eta
elkarrekin hausnartzea mesedegarria izango ahal da!
SANTURTZIEUS.COM-EK 5 URTE BETE DITU
Santurtziko Udal Euskaltegiaren web guneak dagoeneko bost urte egin ditu
euskara ikasi eta irakasten dutenen zerbitzuan. 1998ko otsailean eman zituen
lehenengo
pausuak amaraunean eta hasieratik izan du garbi bere helburua:
ikasleei eta irakasleei baliabideak eskaintzea.
Bost urteotan askotxo aldatu da gunea, bai itxuraz bai eskainitako zerbitzuei
begira, eta asko ere ikasi dugu diseinuan eta edukien sortze-lanetan
ibili garenok. Apurka-apurka euskaltegi birtualera hurbiltzeko pausuak eman
ditugu: hasieran web xume bat eta e-posta ziren gure tresna bakarrak eta gaur
egun, berriz, web osoagoa eta euskara ikasteko aukera ematen duen ingurune
birtuala eskaintzen dizkiogu internautari
gel@irekia
Autoikaskuntzarako Zerbitzuaren barruan.
Bestalde, euskararen presentzia Internet-en izugarri hobetu da arlo guztietan.
Helduen euskalduntzeari dagokionez, 1998an
Ilazki
euskaltegia zen bakarra amaraunean eta gaur egun, berriz, hainbat euskaltegik
zabaldu dute orria.
HABEk
berak ere 2000an zabaldu zuen berea eta arestian Irakaslearen gunea jarri du
martxan.
Hau guztia pozgarria da zalantzarik gabe eta ederki erakusten du hemendik
aurrerako bidea: euskaltegion ohiko esparrua mundu osora zabaltzen zaigu eta
ikasleekiko harremana dagoeneko hain berri ez diren teknologien bitartez
osatzen da, idazkaritza eta ikasgela gaindituz.
Hala ere, oraindik ez gaude ohituta teknologia hauekin eta hamaika buruhauste
sortzen digute egunerokoan. Teknologia erabiltzen, dena dela, ikasi egiten da
eta horretara jarri beharko dugu denok goizago edo beranduago.
Arazo handiago bat badugu nire ustez. Interneteko tresnak norabide bikoak
dira, hau da, aldi berean izan gaitezke informazio-jasotzaile eta jartzaile,
baina orohar jaso besterik ez dugu egiten. Honen adibide argia buletin hau
bera izan daiteke: sortu genuenetik 12 ale bidali ditugu eta pare bat
iradokizun baino ez dugu jaso. Paperezko aldizkari baten aurrean bageunde
bezala jokatzen dugu oraindik ere; irakurri bai, aldamenekoarekin komentatu
ere bai, baina feed-backa bidaltzea...
Arazoak arazo, denboraz seguru nago Interneteko teknologiak geureganatu egingo
ditugula eta lan didaktiko sendo baten osagarri gisa erabiliko ditugula euskal
gizarteari taxuzko zerbitzu eraginkor bat eskaintzeko. Geure xedea horixe
baita finean.
Jose Miguel Arnaiz
Santurtziko Udal Euskaltegia
Atal honetan helduen euskalduntzea hizpide hartuta, argitara
emandako iritziak eta usteak ekarriko ditugu, ezagutzea eta gurean
eztabaidatzea mesedegarria izango delakoan
EUSKONEWS & MEDIA ALDIZKARIA: 201.
ALEA
Ale guztietan bezala,
elkarrizketa bat
azaltzen zaigu lehenik eta behin. Oraingo honetan, Hizkuntza Politikarako
Sailburuorde Patxi Goenaga dugu elkarrizketatua eta, besteak beste, euskarak
dituen erronka nagusiak nabarmentzen ditu: teknologia berrien mundua (eta,
berauen barruan, itzulpen automatikoarena), telebista eta orain arte landu
gabeko edo gutxi landutako esparruak (hizkuntza paisaia eta, bereziki,
dendetako publizitatea, jatetxeetako menuak, publizitatea, aisiarekin lotutako
esparruak...)
Ondoren, hizkuntzaren esparru edo arlo ezberdinak aztertzen dituzten hainbat
artikulu aurkituko ditugu: lan-mundua (Jose Ramon Elorza), eskola (Erramun
Osa), lege-esparrua (Andres Urrutia), Nafarroa (Aingeru Epalza)... Hauetatik
bi nabarmendu nahi ditugu orriotara ekartzeko.
Bata, HABEren Zuzendari Nagusi Jokin Azkuek idatzitakoa dugu:
Euskalduntzearen
eta Alfabetatzearen erronkak. Artikuluaren hasieran beste zenbait
hedabidetan argitaratutako artikuluetan egindako antzeko diagnosia egiten du
azken urteotan izan den ikasle-beherakada azaltzeko (hezkuntza-ereduen
eragina, ikasleen adina, langabezia-tasa...) Eta honekin lotzen du
Bideragarritasun Plana, oraindik bere emaitzen berri ez badugu ere.
Artikuluaren bukaeran etorkizunerako helburu nagusia euskararen kalitatea
hobetzea dela azpimarratuz, honako lan-ildo hauek markatzen ditu:
materialgintza-proiektu berriak, teknologia berriak eta
autoikaskuntza-sistemak, irakasleen prestakuntza, Euskaltegien eta euskara
irakasten duten gainontzeko zentroen jardueraren erregulazioa. Azken honi
begira Araudiaren eguneratzea eta Autoikaskuntza-zentroen homologazioa eta
lankidetzarako Akordio Marko berriak finkatu beharra azpimarratzen du: EBPNan
parte hartzea, finantziazio publikorako irizpide berriak finkatzea (emaitza
akademikoak eta kalitatearen beste parametroak kontuan hartuz), teknologia
berrietan oinarritutako proiektuen garapena eta... Euskaltegien mapa
berrikustea.
Azpimarratu nahi dugun bigarren artikulua Kike Amonarrizek idatzitakoa da:
Euskararentzat
lur berri bila. Hasierako lerroetan euskararen ibilbidearen berri
laburra ematen du: diktaduran bizi izandako urte ilunen ondoren, eta askoren
esfortzu eta ahaleginei esker, aurrera egin izanaren sentsazio nabarmena
gelditu zen. Baina
urteak aurrera egin ahala galderak eta kezkak pilatzen
ari zaizkigu: horrela iritsiko al gara inora? Nora iritsi nahi dugu, nora
irits gaitezke daramagun abiaduran... Bidelagun nahi genuen asko zergatik ez
dator gurekin? Zergatik utzi dio bidea egiteari horrenbeste jendek...?
Impasse batean, bidegurutzean ikusten du Amonarrizek gaur egun euskara.
Impasse honetatik ateratzeko hainbat lan ikusten ditu premiazko: euskararen
aldeko diskurtsoa aberastu, findu; estrategia orokorrak, eta politikoak
bereziki errebisatu, aldatu... Azken batean, euskararekiko gogoa eta
motibazioa sendotu hizkuntzaren ikuspegi integratzaile batetik (...)
euskara gizarte kohesiorako izan dadila eta ez banaketaren elementua (...);
euskararen aldeko diskurtsoa hedatu eta erdaldunengana iritsi, euskararen
aurkako diskurtsoak neutralizatuz.
Honetaz aparte, beste neurri material edo fisikoago batzuk ere planteatzen
ditu euskal produktuen kalitate, berezitasun eta eskuragarritasunarekin
lotuta. Horretarako merkatuan dagoen eskaintza detektatu eta aztertu beharra
dago, hutsuneak eta gabeziak non dauden erreparatuz.
Eta bukaera gisa, eta aurreko guztiaren oinarrian, ezinbestekoa ikusten du erakundeen
eta gizarte eragileen arteko kooperazioa.
Formaz eta edukiz, ikaragarrizko gaurkotasuna duen artikulua dugu Kike
Amonarrizen hau, azkenaldian bizi ditugun jazoerak gogoan izanik.
Aldizkariaren azken atalean
Euskararen
bilakaera soziolinguistikoa izenburupean, azken 20 urteetan eginiko
errolda eta Inkesta Soziolinguistikoen berri ematen digute HPSko teknikari
Miren Mateok eta Xabier Aizpuruak (azken hau, hain zuzen ere HPko Sailburuorde
ohia). Artikulu biziki interesgarria eta mamitsua, baina zaila hitz gutxitan
eduki osoaren berri ematea eskaintzen dituen datu ugariengatik.
Aitor Etxebarria
Santurtziko Udal Euskaltegia
Atal honetan helduen euskalduntzearen
inguruan gertaturiko albisteak eta gertaerak biltzen saiatuko gara
Jakin berri dugu Autoikaskuntzarako Batzordea
berriz ere martxan jartzekotan dela HABE. Guztiok jakingo duzuenez, 99an hasi
zen lanean Autoikaskuntzarako Batzordea orduan hastapenetan zegoen ibilbide
bat antolatu nahian. Hainbat euskaltegitako ordezkariak biltzen ziren bertan
HABEren gidaritzapean eta azken bilera 2001eko ekainean egin zen.
Gaur egun bide horretan aurrera egin dugu batzuek
eta beste asko hasi egin dira. Beste hainbat arlotan gertatzen den bezala
Helduen Euskalduntzeak behar beharrezkoa du gai honetan indarrak batzea eta
guztion arteko lana.
Lanean hasi baino lehen, ordea, komeni da hainbat
puntu ondo zehaztea gerora beste askotan gertatu dena gerta ez dadin. Batetik
batzordearen beraren helburuak zehaztu beharko dira zer egin nahi dugun
jakiteko eta indarrak behar bezala fokalizatuta ahalik eta eraginkorren
aritzeko. Helburu horiek adieraziko dute partaideak nortzuk izango diren eta
bakoitzaren egitekoa zein izan daitekeen. Bestetik, aurreko ekitaldian
izandako arazoak ere aztertu beharko dira, zergatik gertatu ziren eta nola
ekidin jakiteko. Epeak, prozesua bera eta lortu nahi den produktua ondo
zehaztu beharko dira, ez dadin gerta bukaeran inongo frustrazio-sentsaziorik.
Azkenik, komenigarria izango litzateke prozesu
honek eta lortuko den emaitzak zer-nolako eragina izango duen zehaztea. Esan
nahi baita HABEk horrelako tresna bat baliatu egin behako lukeela bere
asmotan. Adituen txostenak eskatu eta kontuan hartzen baditu bere jarduna
diseinatzerakoan, gauza bera egin beharko luke Helduen Euskalduntzean ari
diren profesional-talde baten iritziarekin.
Gai korapilatsuak asko dira. Atal honetan iritzi-miritzi
jardungo dugu
HIZKUNTZA ESKAKIZUNEN AZTERETAK
DIRELA-ETA (eta II)
Aldizkari honen
11.
alean (2003ko urrtarrila) Hizkuntza Eskakizunen
azterketetara joaten diren ikasleez eta erakusten duten mailez aritu
nintzen. Zehatzagoa izateko duten maila erakusteko dituzten arazoez esan
beharko nuke. Oraingo honetan hizpide berari jarraitu nahi diot baina
aztertzaileen izariari berari erreparatuta.
HAEEk deialdi bakoitzeko epaimahaia izendatzen du baina aurkezten den
azterketari kopurua ikusita, ezinezkoa
da epaimahaikoek guztiak aztertzea. Hori dela-eta HABEko teknikariak, HAEEko
langileak eta Euskaltegietako irakasleak aritzen dira azterketak egiten.
Proportzio zehatza ezagutzen ez badut ere, argi dago askoz ere irakasle
gehiago aritzen dela bestelakoak baino. Maila bereko azterketak egiten arituko
direnen arteko bateratze-saioak egiten dira aurrena eta, behin azterketak
eginda, zuzenketak taldeka egiten dira emaitzei objektibotasuna eman nahirik.
Gainera, aztertzaile bakoitzari aldez aurretik ematen zaio aztergai izango
dituenen zerrenda, norbait ezagun-edo izanez gero, aztertzailez aldatzeko.
Horrelako askotan izan naiz eta asko hobetu direla onartu behar badut ere,
aurreko aleko artikuluan agertzen nituen nire zalantzak.
Kontua da azkenean azterketa egiteko unea iristen dela eta hara non elkartzen
diren aurrez-aurre azterketaria eta aztertzailea. Azterketa egin eta ondorio
bezala azterketariak egiaztatu egingo du ala ez dagokion Hizkuntza Eskakizuna.
Badirudi egindako deskribapen honetan ez dagoela arazorik baina bada nahita
azaldu ez dugun ezaugarri bat: azterketari
gehienak, eta hemen ere ez dut proportzioa aipatuko, gaur egun euskalduntze
prozesuan ari dira euskaltegi bat edo bestean. Eta, beraz, administrazioko
langileak izaki, euskaltegiak ikasturtean zehar hainbatero eman beharko dizkio
ikasle horri dagozkion datuak (jasotako orduak, lortutako maila...)
Administrazioari. Nork ematen ditu datuok? Irakasleak, jakina! Gero
aztertzaile arituko den irakasleak, alegia!
Bi kasuren aurrean egon gaitezke euskaltegietan ari direnekin:
- Ikasturtean zehar egindako lanaren ondorioz, euskaltegiko irakasleak
onartutako mailarekin bat etortzea Hizkuntza Eskakizunak egiaztatzeko
frogan lortutako emaitza.
- Bi emaitzok bat ez etortzea.
Lehenengo kasuak prozesua behar bezala gertatu dela esan nahiko luke eta
nolabaiteko proba izango litzateke ikasturtearen ebaluazioa ondo burutu dela
frogatuko lukeena. Baina, bestalde, indarrak eta diruak alferrik galtzea ere
esan nahi du. Izan ere, aldez aurretik irakasleak ikasle jakin bati
aitortutako maila bera aitortzeko garatzen dugun prozesuan inbertitzen diren
denbora, esfortzu eta diruak ez dira nolanahikoak. HAEEk irakasleari edo
euskaltegiari ordaintzen dizkio aztertzaile lanetan sartutako orduak eta
deialdiko orotara zenbat diru ematen duen esaterik ez badut ere, kontu egin
diru-kopuru handiaz ari garela.
Are grabeagoa izango litzateke bigarren kasua. Irakasleak aitortutako maila ez
badio aztertzaileak aitortzen bi ebaluazio-prozesuetatik bat ez dagoela ondo
ulertu behar da. Ebaluazio-prozesuak aztertuta begi bistakoa da askoz ere
sakonago eta osoagoa dela euskaltegian burutzen dena eta beraz horrek izan
beharko luke egiatasun handiena. Gaur egun, ordea, ez da horrela eta
azterketa-saioan burutzen denari bakarrik aitortzen zaio balioa.
Hainbat arrazoi aipa daitezke egoeraren azalpena egiteko eta aldi berean
egoera hobetzeko oinarri izan daitezkeenak.
Batetik, Helduen Euskalduntzea HABEri dagokio orokorrean baina horretatik
kanpo geratzen da Administrazioko langileen euskalduntzea. Azken hau HAEEk eta
IRALEk daramate aurrera. Kanpo geratzen da, era berean, Hizkuntza Eskoletako
ikasleen euskalduntzea, eskolok Hezkuntza sailaren menpe daude-eta.
Euskalduntze prozesuan lortutako mailak egiaztatzeko orduan, euskaltegien
eskumena oso-oso eskasa da. Hizkuntza Eskolek bi agiri ematen dituzte,
Hezkuntza sailak EGA ematen du, HAEEk Hizkuntza Eskakizunak egiaztatzen ditu
eta aspaldi dago erabakita horien guztien arteko baliokidetasuna. Euskaltegiek
ezin dute ordea, inongo mailarik egiaztatu eta oraindik aztertzeko dago
ustezko baliokidetasuna. Duela urte batzuk izan zen saiakera bat EGA titulua
emateko orduan euskaltegien parte-hartzea bultzatzeko eta horren arabera
euskaltegi bakoitzak egiten zuen EGA azterketaren lehen froga. Emaitzak
ikusita bertan behera utzi zuten prozesua.
Norbaitek egoera hau arazotzat hartuko balu, eta benetan ez dut ulertzen
oraindik ere nola ez den hartu, konponketa oso-oso erraza da. Nahikoa
litzateke irakasleek euskaltegian burututako ebaluazioaren ondorioz
aitortutako mailei benetako balioa ematea eta horixe izatea bestelako
azterketarik egin beharrik izan gabe Administrazioko langileei aitortutako
Hizkuntza Eskakizuna. Arazoak ere ekarriko lituzke konponketa erraz honek,
jakina. Irakasle eta euskaltegien arteko lehia sor litekeela entzuna dugu
dagoeneko, ebaluazio-irizpideak batu egin beharko lirateke eta hitz batean,
irakasleen esku utzi beharko litzateke azken erabakia.
Badakit kosta egingo zaigula baina egunen batean heldu beharko diogu lan honi
guztiari, bestela orain arteko egoera xelebrean segituko dugu eta bitartean
beste nonbait hain beharrezko diren indar eta diruak alferrik xahutuko ditugu.
Aitziber San Roman
Pasaiako Udal Euskaltegia
HAEEko HIZKUNTZA ESKAKIZUNEN EMAITZAK
Aldizkaria honen urtarrileko
alean Aitziber San Romanek idatzitako artikuluaren gaiari
lotuko natzaio, beste hausnarketa batek eztabaidari on egingo diolakoan. Izan
ere administrazioaren hizkuntza eskakizunen azterketen emaitzak ikusita, zaila
da isilik egotea. Hala ere, gaiari oso ekarpen xumea egiteko asmoa dut: irakasle
naizen aldetik eman nahi dut nire ikuspuntua, ikuspuntu metodologikoa, alegia.
Irakasleok erabiltzen ditugun praktikek eta prozesuek teoria
psikopedagogikoetan dute oinarria. Gaur egun euskararen irakaskuntzan ildo
komunikatiboaren barruan, ikaslea egoeraren, asmoaren eta kanalaren
garrantziaz ohartarazten dugu; alderdi hauek berebiziko garrantzia baitute
jarduera komunikatiboan. Era berean, horretan dihardugunok ondo ikasi dugu
ikasleak bere ezagutza-mundutik hurbilago dagoena azkarrago ikasiko duela; eta
azkenik, heldu orok bigarren hizkuntza ikasteko 1H erabiltzen duela etengabean
eta ezinbestean, horrek eusten baitio bere ezagupenari. Hiruki horretan
oinarrituko naiz hurrengo lerroetan: alderdi pragmatikoan —hiztunek
zelan erabiltzen duten hizkuntza, duten ezagutza eta egoeraren arabera — 1Hren
garrantzian — ezagupen berriaren galbahe eta euskarria— eta Krashenen
inputaren teorian —eskurapena bermatzeko ikasleari eman beharreko inputa
bere konpetentzietatik oso hurbil egon behar du—.
Langileontzat etsigarria da azterketa behin eta berriro suspenditzea.
Etsigarria da, era berean, euskaltegian hainbat ordu emanda eta agiria
eskuratuta, lanean euskaraz aritzeko gaitasunik ez izatea. Zergatik, baina?
Haiek oso gai dira bere eguneroko lanean (2HE eta administrazio laguntzailea,
kasu) telefonoz informazioa jaso eta emateko, postaz eskabideak tramitatzeko,
mostradorearen atzean daudela kontsultak bideratzeko... Langileek esparru
horretan erabiltzen dute hizkuntza. Bigarren hizkuntza, euskara, helburu
berarekin ikasi beharko lukete. Eta horretarako, irakasleok, ikasleak jada
dituen gaitasunetatik abiatuko gara.
Errealitatea bestelakoa da, tamalez; irakasleontzat etsigarria da 1Hn ikasleak
dituen gaitasunak gehiagotan baliatu ezin izana eta 2Hn gaitasun batzuk garatu
beharra. Horrek eskatzen duen ahalegin fisikoa eta ekonomikoa kontuan hartuta,
gainera. Guretzat are etsigarriago da jakitea hainbeste lanez lortutako
gaitasun horiek lanean ez dituela zuzenean aplikatuko, eta bere kabuz beste
batzuk garatu beharko dituela gero euskaraz jarduteko. Adibide bat: langileak
—administrari laguntzailea, kasu— Hizkuntza Eskakizuna egiaztatzeko 35
lerroko eskutitza idazten ikasi beharko du, eta ikasi diot agian bere 1Hn
horrelakorik egiteko premiarik inoiz ez duelako izan.
Premia komunikatiboez ari bagara, administrazioan garatzen diren
ekintza komunikatiboen premiez mintzo behar. Administrari laguntzaileek seguru
asko lanaldian zehar argibideak, aginduak, iradokizunak, azalpenak... emango
dituzte. Hau dena aurrez aurre, telefonoz eta postaz, hau dena, premia zehatz
batzuk dituen herritar baten aurrean. Kafe orduan, ordea, iritziak, azalpenak,
usteak, txisteak... egingo dituzte. Baina imajinatzen duzu, irakurle, gure
langilea bere iritzia bost minututan azaltzen hasiko balitz? Bakarrik geratuko
litzateke kafe makinaren ondoan.
Ez, hori ez da administrazioak behar duen hiztun mota. Elkarreraginean trebea
behar du izan gure langileak.
Beste adibide bat: eskaera bati erantzuna ematea postaren bidez; beste bat,
aurrez aurre elkarrizketa burutu zerbitzu baten inguruan... Horiek dira
administrazioko langileen jarduerak; hori dakite egiten eta ondo egiten bere
lana delako.
Eskurapena bermatzeko ikasleari eman beharreko inputak bere konpetentzietatik
oso hurbil egon behar du. Baina gaur egun indarrean dauden teoria
psikopedagogikoetatik oso urrun ari gara jokatzen hizkuntz eskakizunen
kontuetan; ikasleak ebaluatzeko erabiltzen den proba ikasleen lan premietatik
eta gaitasunetatik kanpo baitago. Ikasleen eta irakasleon ahaleginek emaitza
zoriontsuagoa izango lukete baldin eta bi zutabe horiek (errealitatea eta
ebaluazioa) elkarren ondoan jarriko balira. Administrazioan zenbait zerbitzu
euskalduntzeko modu bat baino gehiago dagoke eta agian luzeena eta
etsigarriena erabiltzen ari gara: gure herrikideak lanerako behar dituen
jarduerak ebaluatu beharrean, azterketa-ereduak ikasleak behar ez dituen
gaitasunak garatzera garamatza-eta. Dirua eta denbora soberan bagenu, oso ondo
legoke langileok iritzia garatzen ikasiko balute; baina hori ez da inongo
administrari laguntzaileren premia.
Pilar Montoya
Santurtziko Udal Euskaltegia
Askoren ustez Internet-en dugu etorkizuna. Zer berri dugu sarean,
baina?
