| 22. alea, 2004ko martxoa |
246 harpidedun |
| 22. alea, 2004ko martxoa |
246 harpidedun |
1. Ekitaldiak
2. Hausnarrean: Prezio publikoak. Pedro Lonbide
3. Hizketan...: Pilar Sagastarekin
4. Zera jakin dugu
5. Zenbat buru...: Ezagutza-mailak egiaztatzeko sistemaz. Aitziber San Roman
6. Lotura interesgarriak
7. Zer berri santurtzieus.com-en?
 |
2004ko martxoaren 26an
|
Kataluniako Generalitat-eko Departament
de Culturak
antolatua.
|
| 2004ko apirilaren 22tik 24ra bitartean, Valencian
| Universidad
Politécnica de Valenciak antolatua | |
|
2004ko apirilaren 2tik maiatzaren 29ra bitartean,
Bilbon
|
Antolatzaileak: Cervantes
Institutua eta Euskal
Herriko Unibertsitatea
|
Gogoeta bultzatzea du helburu atal honek. Arlo korapilatsu asko dira geure eguneroko jardunean. Horiek konpartitzea eta elkarrekin hausnartzea mesedegarria izango ahal da!
PREZIO PUBLIKOAK
Bestalde, beste erakundeei kobratze horrek agerian uzten du euskararen inguruko politikaren nondik norakoa. Ez al da askoz errazagoa gauzak zuzen egitea eta, bitartekariak alde batera utzita, ditugun sosak modu eraginkorrago batean gastatzea?
Helduen Euskalduntzean badira zeresan handia duten profesionalak. Atal honetan horien esanak eta iritziak biltzen saiatuko gara, elkarrizketa-formatuan
Pilar Sagasta Mondragon Unibertsitateko Humanitate eta Hezkuntza Zientzien Fakultateko irakaslea da. Eleaniztasuna gaiaren inguruan hainbat lan eta ikerketa egin ditu.
Nire ustez eredu hori nahiko irreala da, muga politikoak eta linguistikoak bat ez datozelako. Lehendabizikoei erreparatuz gero, 200 bat nazio daude baina herri askoz ere gehiago, 6.000 bat hizkuntza daude. Beraz, atera kontua. Horietako hizkuntza bakoitzak bere "herria" dauka, baina, askotan, ez dauka ahalmen politikorik bere hizkuntza plangintza ezartzeko nazio politiko horien menpe dagoelako. Hori dela-eta hainbat hizkuntza desagertuz doaz. Gainera, globalizazioak, migrazioek eta teknologiaren zabalkundeak eraginda, egoera kaxkar hori areagotu daiteke. Hiru elementu horiek hizkuntza maioritarioen alde egiten dute, homogeneizazioaren alde. Pixkanaka-pixkanaka hedatuz doa ideia hau, alegia, askoz errentagarriagoa dela hizkuntza maioritarioak jakitea eta horien ikaskuntzan inbertitzea, hizkuntza minorizatuak baino. Gainera, hizkuntza maioritarioak dira "batzen" gaituztenak eta hizkuntza minorizatuak "zatikatzen" gaituztenak. Gauzak horrela, hizkuntza minorizatuen hiztunok ahalegin bereziak egin behar ditugu hizkuntza erabiltzeko eta bere presentzia ahalik eta eremu gehienetan ziurtatzeko. Baita ere aniztasuna aldarrikatzeko. Egun, aniztasuna arazo moduan ikusten da eta ezberdina dena gaizki ikusita dago. Honenbestez, lan handia daukagu kontzientzia mailan eragiteko eta tendentzia homogeneizatzaile horri buelta emateko.
Europako Kontseiluak Erreferentzi Marko Europar Bateratua argitaratu zuen Europako Batasunean hizkuntzen trataera bateratzeko irizpideak eskaini asmoz. Dokumentu horretan zera irakur dezakegu:
Ados al zaude egoeraren diagnostiko horrekin? Eta hala bada, zein ondorio izan beharko luke horrek hizkuntzen irakaskuntzan?
Ados nago baieztapen horiekin. Hizkuntza gaitasuna erabat lotuta dago erabilerarekin. Orokorrean, hizkuntza zenbat eta gehiago erabili, orduan eta hobeto moldatzen gara. Baina, hizkuntza jarduera ezberdinak betetzeko erabiltzen dugu eta, jarduera horien arabera, gizakiok hitz egiteko edo idazteko era egokitzen dugu. Hau da, nork, norekin, non eta zer esatekoaren arabera, ideiak eta pentsamendua modu batean edo bestean adierazten ditugu. Beraz, zenbat eta jarduera anitzagoa bete, orduan eta hizkuntza aberatsagoa garatuko dugu. Pertsona batzuek egoera komunikatibo anitzetan parte hartzen dute eta, horregatik, aukera gehiago daukate "testu" anitzagoak jasotzeko eta ekoizteko. Aldiz, beste batzuen hizkuntzaren erabilera soziala mugatuagoa da. Ondorioz, beren hizkuntza gaitasuna ez da besteenaren pare garatzen. Laburbilduz, esan dezakegu ama hizkuntzaren ezagutza partziala dela, baina, jardueraren arabera, batzuena beste batzuena baina partzialagoa.
Gainera, herrialde batean bi hizkuntza ukipen egoeran daudenean, egoera hori areagotu egiten da. Egoera soziolinguistikoaren arabera, hizkuntza bat hainbat eremutan bestea baino gehiago erabiltzen da. Hori dela-eta, hizkuntzen ezagutzaren arteko desorekak areagotu egiten dira. Beraz, ezagutzaren mugaketa hori nabarmenagoa da.
Hizkuntzen irakaskuntzari dagokionez, jardueraren planifikazioak berebiziko garrantzia dauka. Alde batetik, planifikazio hori zenbat eta errealago izan, ikaslea motibatuagoa egongo da. Gela barruan askotan sortzen diren egoerak oso artifizialak dira, ez dute suspertzen hizkuntzaren erabilera sozialik. Adibidez, hitz egiten da hitz egiteagatik, inongo helbururik gabe, eta horri deitzen diogu "mintza praktika egitea". Horrelako egoera batek ez du suspertzen testu erreal bat, bizitza arruntean gizakiok ez dugulako hizkuntza modu horretan erabiltzen. Beste aldetik, jarduerak anitzak izan behar dira. Lehen esan dugun moduan, hizkuntza erabiliz betetzen ditugun jarduerak zenbat eta aberatsagoak izan, orduan eta aukera gehiago hizkuntza hobeto ezagutzeko.
Etxera etorrita, eleaniztasuna kontzeptuaren inguruan gertatzen ari diren aldaketa hauek guztiek nola eragin behar diote helduen euskalduntzeari? Norantza abiatu beharko genuke gaur egungo ikasleen beharrak egoki asebetetzeko?
Jakin badakigu gizakiok dakizkigun hizkuntzak erabiltzen ditugula hizkuntza berri bat eraikitzeko. Beste modu batera esanda, ezagutza berriak eraikitzeko dakigunetik abiatzen gara. Erabilera estrategiko hori funtsezkoa da ezagutza berriak ondo barneratzeko. Zenbat eta helduagoa izan, orduan eta nabarmenagoa da erabilera hori. Adibidez, hizkuntzen arteko konparaketak berbalizatzen ditugu: "Ba, gaztelaniaz ez da horrela esaten". Hizkuntzaren formari gehiago erreparatzen diogu konparaketa gehiago egiten dugulako. Hau guztia oso garrantzitsua da hizkuntzen arteko transferentziak eman daitezen. Hizkuntzen artean, alegia, hainbat alderdi komunak dira. Adibidez, zure ama hizkuntzan argudiozko testu bat ondo egitaratzen baduzu, hizkuntza berri horretan ondo moldatuko zara testu mota hori antolatzeko. Eskutitz ez formala ondo idazten baduzu, hizkuntza berrian ere ondo idatziko duzu. Irakasleak ezagutza hori guztia aprobetxatu behar du hizkuntza berriaren ikaskuntza azkartzeko eta eraginkorra bihurtzeko. Irakaslearen papera garrantzitsua da hizkuntzen arteko transferentziak automatikoki ematen ez direlako. Aktibatu egin behar dira. Horregatik guztiagatik heldu baten irakasleak ondo ezagutu beharko du pertsona horren biografia linguistikoa: ezagutzen dituen hizkuntzak eta alfabetizazio mailari buruzko informazioa, esate baterako. Irakasleak zenbat eta gehiago jakin, orduan eta aukera gehiago izango du ikasleari laguntzeko.
Beste aldetik, ikasten duguna, esanguratsua izateko, funtzionala izan behar da. Heldu bakoitzak bere helburuak izango ditu, euskara ikasteko bere arrazoiak, eta premi horiek betetzea oso garrantzitsua izango da ikaslearen motibaziorako. Beraz, helduen taldeak osatzerakoan, helburuak kontuan izatea oso komenigarria izango litzateke.
ARGITARATU BERRI DA EUSKARA-MAILAK EGIAZTATZEKO PROBETARAKO DEIALDIA
Carles Monereoren web gunea: http://seneca.uab.es/monereo/menu.htm
Organización de Estados Iberoamericanos delakoaren libutegi digitala duzue hau.
Euskarazko 67 albistegi begiratu batean kontsultatzeko modua jarri dute helbide honetan.
Proyeccion taldeak bideoz osatutako webgunea jarri du martxan, euskaraz.
Gure gunean azken aldi honetan egindako eguneratzeak
Apirileko zozketa: Ezetz asmatu!
Zure e-posta
helbidea?